İslam dini içinde oluşan mezhepler, Hz. Peygamberin vefatından sonra ortaya çıkan yorum farklılıklarıdır. Bu farklılıklar siyasette, dini konularda, tarih içerisinde akarak bugüne kadar gelmiştir.

Şia’nın kelime anlamı taraftar, takipçi demektir. Ortaya çıkış tarihi ile ilgili olarak farklı görüşler zikredilmiştir: Bir görüş, Hz. Peygamber döneminde Hz. Ali ve Ehlibeyt sevgisi ile başladığını öne sürer.

Trafiği durduran ne olabilir? Kaza yoksa kavga mı var sürücüler arasında? Zihnimde bu sorularla olay mekânına yaklaşınca, orta yaşlarda birisinin yere eğilip bir şeyler topladığını görüyorum.

Günümüz Alevilerinin en çok tartıştığı konu okullarda 80 darbesi sonrasında zorunlu hale getirilen Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleridir. Asıl mesele bu derslerde İslam’ın kendisi mi yoksa genel olarak dinlerin mi öğretileceği meselesidir. Bunun içeriği bir türlü doldurulamamıştır

Alevilikte bir tarafı Sünniliğe diğer tarafı ateizme yakın olan geniş bir yelpaze söz konusudur. Bizim konumuz genel olarak Alevilerin çoğunluğunun benimsediği inanç yapıları ve ritüellerdir. Bunu yaparken daha önceden anlattığımız Aleviliğin senkretik (bağdaştırmacı) bir yapı arz ettiğini hatırlamamız lazım.

Alevilik çok genel bir kavramdır. Nasıl tek bir Sünnilik anlayışı yok ise Alevilik dediğimiz anlayış da bir ucu Sünniliğe diğer ucu ateizme uzanan bir yelpaze olarak görülebilir. Bu geniş yelpazenin içerisindeki herkes kendisini Alevi olarak ifade eder.

Bugün sizlere 2016’da Türkiye’de Radikalleşme ile ilgili yaptığımız saha araştırmasının sonuçlarını paylaşacağım. Aslında radikalleşme denilen olgunun üzerinde uzun soluklu çalışmalar yapılması gerekiyor.

Bir önceki dersimizde, mezheplerin ortaya çıkışının siyasi sebepleri üzerinde durmuştuk. Müslümanlar arasındaki ilk ihtilafın/ayrışmanın, Hz. Peygamberin vefatından hemen sonra, imamet ve hilafet meselesi yüzünden başladığını söylemiştik.

Müslümanlığımızla Yüzleşmek kitabımı Kur’an, hadis, fıkıh ilimlerinde bugün ne durumda olduğumuzu kontrol etmek ihtiyacıyla yazdım. Çünkü başkalarına öğüt vermek dünyanın en kolay işidir de insanın kendini tanıması, kendini görmesi, kendi hayat tarzını Allah’ın dediklerini O’nun muradı ışığında gözden geçirmesi çok zordur.

İlmihal bugün Türkçeleşmiş bir kavram olmakla birlikte oluşumuna ve geçirdiği evrelere baktığımızda karşımıza şöyle bir tablo çıkmaktadır: köken itibariyle Arapça’dan türemiş olmakla birlikte zaman içinde Hanefî-Mâtürîdî Türk havzasında bir literatürün adı olarak yaygınlaşmıştır.

Kutsal ve yüce varlık kavramları olan din, mezhep gibi kavramların hepsi sonuçta bizi kutsala ulaştırma gayesi taşır ve iki dünya mutluluğu vadeder. Bu mutluluğa da ancak kendilerinin vesilesiyle ulaşılabileceğini iddia ederler.

İslam’da mezhepleri ele alırken iki kavram öne çıkar; biri İslam, biri de mezhep. İslam, en genel anlamıyla Hz. Peygambere indirilen en son vahiydir. İslam bir din olduğu için de öncelikle dinin ne demek olduğuna bakmamız gerekir.

İslam ne başkasına zarar vermeyi, ne de başkasının zararına uğramayı kabul eder. Zarar vermeyene zarar verilmez, düşman olmayan diğer din mensuplarına düşmanlık etmek Kur’an’ın emri değildir. Kur’an; “düşmanlık ancak saldırganlaradır” demektedir.(Bakara 2/193)

Halbuki insanların maslahatını/ faydasını temin etmeye yönelik ilâhî bir lütuftur Kur’an. Gayesi, insanı ve değerlerini korumak, Tevhid yolunda yürümesini sağlamaktır. Dolayısıyla Kur’an; Menşei itibariyle ilahî, maksadı itibariyle beşerîdir.

Tefsir okuması yaparken ilk dikkat edilmesi gereken, ayetlerin nüzul dönemi ve o ayetin o dönemde ne ifade ettiğidir. Biz Kur’an’ın o dönemde ifade ettiği anlamı tespit edemezsek, bugüne yönelik mesajını da kavrayamayız. Bu yüzden o ilk mananın iyi bilinmesi gerekir.

Kur’an’ı, gayesi doğrultusunda anlamak için tüm ayetleri O’nun ana ekseni olan tevhide irca etmek gerekir. Tevhid; hiçbir şeyi/kimseyi kutsamadan, Allah ile kendi arasına sokmadan sadece O’na bağlanmak, güvenmek, nimetlerine şükredip ubudiyeti/ kulluğu O’na has kılmaktır.