Doç. Dr. Lütfü HANOĞLU 

“GELENEĞİN PSİKOLOJİSİ; İlm’un-nefs” adlı okuma programının ikinci haftası (1 Ocak 2011) ve üçüncü haftasında (8 Ocak 2011) İstanbul Medipol Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji ABD Öğretim Üyesi Doç. Dr. Lütfü HANOĞLU ile “İbn-i Sîna’nın İlm’un-nefs Teorisinin Gözden Geçirilmesi” konulu seminerimizi  gerçekleştirdik.

İlm’un-nefs teorisinin en yetkin ve temsil edici biçiminin İbn-i Sîna’da kristalize olduğunu belirten hocamız, onun geliştirdiği bireysel ruh, vahiy, vb. teorilerin sonraki İslam düşüncesinin bütün okullarını (Kelam, Tasavvuf vb.) etkilemiş olduğunu ve bu nedenle temsil edici örnek olarak İbn-i Sîna’nın İlm’un-nefs teorisinin esaslarının gözden geçirilmesi gerektiğini anlattı.

Genel olarak seminerde:
*Galen’den gelen tıbba ait beyin anatomi bilgilerinin tarihi ve özetinin yanı sıra Aristoteles ve sonrasında onun neoplatoncu şarihlerinden gelen, ilk İslam filozoflarınca şekillendirilen teorinin ayrıntıları;

*De Anima’daki “nefs” tanımı ve özellikleri ile karşılaştırmalı olarak İbn-i Sîna’nın “nefs” tanımı, nefsin güçleri ve hiyerarşik yapısı;

*Beslenme, büyüme ve üreme yetilerini haiz “bitkisel nefs”; algı ve iradi hareketi sağlayan “hayvani nefs”; duyular;  tikelleri algılayan ortak duyu ve muhafaza eden hayal ile anlamları algılayan vehm ve manaları koruyan hafıza konuları işlendi.

 

 

Hocamız bir önceki hafta başladığı İbn-i Sîna’nın İlm’un-nefs teorisinin geri kalan kısmını “İlm’un-nefs”in tanımını, özelliklerini, düşünme ve mütehayyile gücünü, Kuvve-i alime (kuvve-i müdrike) ve Kuvve-i amile’yi, bedenin akli nefse etkisini, tikellerin duyularla tümellerin akli kuvvetlerle idrak edilebildiğini anlattı.

Seminerde ana hatlarıyla:

•    İbn-i Sîna’nın nefsin varlığı ve cisim olmadığına kanıt olarak verdiği “Uçan Adam Metaforu”,

•    İbn-i Sîna’nın İlm’un-nefs teorisinde “İnsani nefs” (Nefs-i natıka / Akıl),

•    Akıl mertebeleri ve Faal Akıl,
•    Pratik Akıl, Teorik Akıl  konuları açıklandı.