I. OTURUM

Çorum’da gerçekleştirilen Kadın Buluşması-II’de alınan kararlar çerçevesinde; 19 aralık 2003 Cuma günü Antalya’da Diyanet Teşkilatında Kadın Personel İstihdamı ve bu alanda karşılaşılan sorunlar ele alındı :
Hazar Grubu Başkanı Ayla Kerimoğlu’nun yönettiği 1. oturumda “Vaize ve Kur’an Kursu Öğreticilerinin kendi hizmet alanlarına dair sunumlar ve müzakereler” yapıldı.
Bu oturumda, İstanbul Küçükçekmece Vaizesi Kadriye Erdemli “Vaizelerin cemaat, vaaz materyali, kişisel donanım ve kadın sorunları açısından karşılaştıkları problemler”i kapsayan bir tebliğ sundu. Bu tebliğde, vaize kimdir, toplumda hangi görevleri yapar, görev alanları nerelerdir; vaizelerin Müftülüklerin ve hatta DİB’nın halk tarafından yeterince tanınmamasının sebepleri hakkında bilgi verdi. Ayrıca cemaatle ilgili olarak, her yaştan ve her kültürden dinleyicinin bir arada olmalarından kaynaklanan sorunlara değindi. Cami içi ve cami dışı cemaatinin profilini çizdi. Mekandan kaynaklanan sorunlar, halkın yanlış dini bilgilendirilmesinden kaynaklanan sorunlar; kurum içi personelin ve amirin tutumundan da bahsetti. Kadın sorunları açısından karşılaşılan problemlere de değindi.
Toplumun dini bilgilenme açısından vaizelere olan ihtiyaca vurgu yapan Kadriye Erdemli, kadınların yanlış bilgilenme veya dini bilmemeleri sorununun, temelde vaize sayısının artırılması ile en aza indirilebileceğini söyledi. Ayrıca, DİB merkez ve taşra teşkilatında bayan personel eksikliğini, bu eksikliğin yol açtığı aksaklıkları ve çözüm önerilerini dile getirdi.
DİB teşkilatında bayan görevlilerin gelebildikleri en üst makamın Vaizelik, sonra Eğitim Uzmanlığı ve Kur’an Kursu Öğreticiliği olmak üzere üç görev alanı sunulabildiğini belirtti. Bu durumun bayan görevlileri kendilerini geliştirmelerini engellediğini dile getirdi.
Müzakereci olarak söz alan Büyükçekmece Vaizesi Fatma Ömeroğlu’da, vaizelerin mesleklerini icra ederken karşılaştıkları sorunlara vurgu yaptı ve değişik çözüm önerileri sundu. Vaizelerin sayısının en az beş bin civarında olması gerektiğini, oysa Türkiye genelinde 81 vaize olduğunu söyledi. DİB ile Eğitim Fakültesi arasında işbirliğinin gerektiğini dile getirdi.
Aynı oturumda ikinci olarak KK öğreticisi Rukiye Gökduman, “KK öğreticilerinin mesleki donanım, öğretim sistemi, müfredat ve hizmet sundukları kadın kitlesi açısından sorun alanları”nı içeren bir tebliğ sundu. KK öğreticilerinin kendi önlerini kendilerinin açması gerektiğini; kursların estetik eğitimden yoksun olduğunu, kurslarda bulunması gereken materyallerin eksikliğinden bahsetti. Ayrıca, hafızların en az bir yıl daha Kur’an- Kerim’i anlama dersleri alması gerektiğini vurguladı.
Günümüzde toplumsal alanda dini öğretime yönelik tek seçeneğin Kur’an Kursları olduğunu; Kur’an Kursu programlarının ise, sadece Kur’an’ın lafzı üzerinden okunmasını hedef aldığını belirtti.
KK öğreticisi Münire Dönmez, müzakereci olarak söz aldı ve vaize sayısının kadınların aleyhine; KK öğreticiliği sayısının ise erkeklerin aleyhine olduğunu belirtti. Müzakereden daha çok, benzer bir tebliğ sundu.

II. OTURUM

II. oturumu Hazar Grubundan Biyolog  Habibe Keleş yönetti. Bu oturumda “Özel hizmet alanlarına ilişkin hizmetler ve problemlere dair sunumlar ve müzakereler” yapıldı.
KK öğreticisi Ayşe Pehlivan, “Diyanet ve Çocuk” isimli tebliğinde çocukları dini bilgilendirme ve öğretme konusunda karşılaşılan problemlere değindi. KK müfredatında çocuklara yönelik olarak düzenleme eksiklikleri olduğunu söyleyerek çözüm önerileri getirdi. KK öğreticilerinin formasyon eksikliğinin de çocuklara inme konusunda problem teşkil ettiğini belirterek yaşanan sorunları örneklendirdi.
Müzakereci olarak katılan DİB, Diyanet Çocuk Dergisi sorumlusu Elif Altuntaş da çocuklara yönelik DİB’nın sesli görüntülü sadece iki çizgi filminin varolduğunu, oysa çizgi film gibi görüntülü eğitimin daha etkili olduğunu dile getirdi. KK öğreticilerinin de çocuğa dini bilgileri öğretme tekniklerini öğrenmesi için mutlaka eğitim formasyonu alması gerektiğini belirtti.
Oturumun 2. konuşmacısı İstanbul Müftülüğü Eğitim Uzmanı Nevin Meriç, “fetva sorularında kadın sorunları”nı içeren bir tebliğ sundu. Tebliğinde, kadının biyolojik yapısının -dini davranma biçimlerinde- ele alınış şeklinde  karşılaşılan sorunları; ailedeki kadın-erkek ilişkisinde toplumsal cinsiyet rollerinin neden olduğu sorunları ve teknolojik gelişmelerin kadın bedeni üzerinden şekillenişinin dini anlamada neden olacağı problemlere değindi ve çözüm önerileri sundu.
Müzakereci olarak söz alan Kayseri Vaizesi  Fatma Yeşilkanat, kadınların dini bilgilenmedeki eksikliğine değindi ve bazan bu sorunlara kadınların bizzat kendilerinin neden olduğunu söyledi.
Üçüncü tebliğci tezhip çalışmaları olan Muhsine Akbaş “kadın sanatçı gözüyle Diyanet ve sanat” başlıklı tebliğini sundu. Kadınların tezhip, hat gibi güzel sanat çalışmalarında DİB’nın desteğinin önemine vurgu yaptı.

III. OTURUM

Üçüncü oturumu Turkuaz Grubu Başkanı Muhsine Akbaş yönetti. Bu oturumda Bursa’da KK öğreticisi Nursel Turgut “hizmet içi eğitim” konulu bir tebliğ sunarak, hizmet içi eğitimin gerekliliğini savundu. Bu eğitimin nerelerde ve hangi şartlarda gerçekleştirildiğini; organizasyondan kaynaklanan sıkıntıları anlattı. Eğitim psikolojisi ve pedagoji derslerinin bu kurslarda verilmek suretiyle KK öğreticilerinin bu formasyona sahip olabileceklerini söyledi.
Ankara’da KK öğreticisi Sacide Ata, müzakereci olarak söz aldı. Bazan da öğrencilerin kendilerini bazı konularda eğittiklerini dile getirdi.
Bu oturumda ikinci olarak Ankara Müftülüğü Din Eğitimi uzmanı Fatma Kotan, “yurt dışında din hizmetleri alanında kadın personel istihdamının önemi”ni dile getirdi.
Yurt dışında yaşayan Türklerin dini bilgilendirilmesine olan ihtiyaç, göçmen olarak karşılaşılan sorunlar, özellikle üçüncü nesil olan gençlere din öğretiminde karşılaşılan problemleri ele aldı. Bu problemlerin başında dil ve geleneksel din algılayışının geldiğini belirtti. Çözüm önerisi olarak yurt dışında bayan personel istihdamının önemine vurgu yaptı. Toplumsal entegrasyonda dini bilgilenmenin kaçınılmazlığına ve verimin artırılması için projeler üretilmesinin gerekliliğine olan ihtiyacı belirtti.
Hacda bayanlara yönelik yapılan din hizmetlerinin oldukça yetersiz olduğunu, çoğu bayan hacının hac görevlerini hakkıyla yapamadan geri geldiklerini vurgulayarak bu alanda bayan din görevlilerine olan ihtiyacı anlattı.
Müzakereci olarak söz alan KK öğreticisi Huriye Sofuoğlu da, yurt dışında görev yaptıkları sırada karşılaştıkları sorunları dile getirdi. Kadın görevliye olan ihtiyacı örneklerle sundu.

IV. OTURUM

Dördüncü oturumu Başkent Kadın Platformu’ndan Hidayet Şefkatli Tuksal yönetti. Bu oturumda DİB Eğitim Uzmanı Ayfer Balaban, “DİB bünyesinde kadın istihdamı” hakkında bilgi verdi. Kadınların DİB’da görev almalarının tarihini anlattı. DİB merkez teşkilatında kadın personel olmamasının neden olduğu sorunları ve bu konudaki şiddetli ihtiyacı dile getirdi. DİB bünyesinde, aile bilgi bankası ve e-kadın dünyası kurulması gibi öneriler getirdi.
Bu oturumun ikinci konuşmacısı TDV Kadın Kolları Başkanı Ayşe Sucu, TDV Kadın Kollarının kuruluş serüvenini, üye sayılarını, ilk KK öğreticisinin ne zaman atandığını, KK öğreticisi sayısı ve eğitim uzmanları sayısı hakkında bilgi verdi. DİB bünyesinde bir kadın biriminin kurulması önerisini getirdi.
    
V. OTURUM

Son olarak beşinci oturumda katılımcıların değerlendirmeleri dinlendi, tespitler yapıldı ve kararlar alındı.

Yapılan tespitler ve alınan kararlar :

•    DİB teşkilatında kadınların en yüksek görev alanlarının vaizelik olduğu ortaya çıktı.
•    Kur’an Kursu öğreticilerinin, kamu personeli istihdamında isimlendirme sorunu olduğu tespit edildi.
•    KK öğretim müfredatının hem dini öğretimin içeriği açısından, hem de kentsel yaşama uyum açısından gerekli olacak yeni projelendirmelere ihtiyaç gösterdiği ortaya çıktı.
•    DİB merkez ve taşra teşkilatlarında ilahiyat fakültesi mezunu bayan personel istihdamının gerekliliği anlaşıldı.
•    Vaize sayısının artırılması önerildi.
•    Eğitim Uzmanlarının sayısısın artırılması önerildi.
•    Yurt dışına gönderilecek bayan görevliye olan ihtiyaç ortaya çıktı.
•    Kadından sorumlu daire başkanlığının kurulmasının zarureti anlaşıldı.
•    KK öğreticilerinin eğitim formasyonu almaları gerektiği tespit edildi.
•    Vaizelerin, önceden olduğu ilçelerden merkeze alınmalarının uygun olacağı belirtildi.
•    KK’da çocuklara yönelik din eğitiminde teknolojik imkanlardan yararlanılması gerekli görüldü.
•    Yazılı ve görsel medyadan yararlanmak suretiyle, irşad hizmetlerinin modernleştirilmesine imkan sağlanması önerildi.